Якаў Фёдаравіч Кнотэ (? - ?) – ганаровы грамадзянін Гродна, купец другой гільдыі, член Гродзенскай павятовай канцэлярыі, член Гродзенскага царкоўнага евангелічна-лютэранскага савета, член Гродзенскай гарадской канцэлярыі па кватэрнаму падатку, немец па паходжанню.

Падчас пажара 1885 года Якаў Фёдаравіч рызыкуючы ўласным жыццём ратаваў маёмасць дзяржаўных устаноў. Калі ён залазіў па лесвіцы ў вакно аднаго з дамоў, лесвіца загарэлася, Якаў Фёдаравіч зваліўся і зламаў сабе нагу. За гераізм і мужнасць на пажары магістрат горада прысвоіў яму званне ганаровага грамадзяніна горада Гродна і выдаў немалую субсідыю, за якую Якаў Фёдаравіч пабудаваў новы дом і адкрыў магазін зброі.

Я. Ф. Кнотэ быў уладальнікам двух жылых дамоў і магазіна зброі ў горадзе. Але няшчасцем сям’і была цяга Якава Фёдаравіча да картачных гульняў, якая давяла яго да банкруцтва. Жонцы Вользе Фёдараўне прыходзілася нялёгка. Яе розум і энергія былі накіраваны на тое, каб выратаваць маёмасць сям’і – дамы закладвалі і перазакладвалі. Вольга Фёдараўна ўзялася сама весці гандлёвыя справы, а па вечарах хадзіць у клуб і, ў літаральным сэнсе гэтага слова, адцягвала мужа ад картачнага стала.

Сям’я Кнотэ славілася ў горадзе і адносілася да ліку інтэлігентных. У сям’і высока цаніліся веды і інтэлектуальная праца. Усе дзеці (а іх было пяцёра: чатыры дачкі і сын) атрымалі гімназічную адукацыю. Яны дасканала валодалі нямецкай і французскімі мовамі, атрымалі і музычную адукацыю. Дочкі ігралі на раялі, сын – на скрыпцы. У доме заўсёды гучала музыка. Любімыя кампазітары – Бах, Гайдн, Моцарт, Бетховен. Усе чатыры сястры Кнотэ сталі таленавітымі выкладчыкамі замежных моў.

Старэйшая Элеанора, у замустве Рудаміно, пасля сканчэння курсаў для выкладчыкаў замежных моў у Берлінскім і Марбургскім універсітэтах, выкладала нямецкую мову ў Першай Саратаўскай жаночай гімназіі, а на летніх канікулах – рускую мову у Марбургскім універсітэце.

У гэты час яна занялася навуковай работай і з захапленнем пачала распрацоўваць методыку выкладання замежных моў і падрыхтавала да выдання кнігу “Новы метад выкладання замежных моў, яго псіхалагічнае абгрунтаванне і практычнае прымяненне”. Сучаснікі адносілі яе да ліку таленавітых педагогаў і метадыстаў.

Дачка Элеаноры Рудаміно і ўнучка Якава Кнотэ – гэта вядомая ў Расіі і свеце Рудаміно Маргарыта Іванаўна, заснавальнік і дырэктар дзяржаўнай бібліятэкі замежнай літаратуры у 1922–1973 гадах (з 1948 года – Усерасійская дзяржаўная бібліятэка замежнай літаратуры, Масква), а з 1991 года бібліятэка носіць яе імя.

Кацярына Эма Якаўлеўна Кнотэ, у замустве Кестэр, вядомы метадыст і арганізатар выкладання замежных моў у Расіі. Скончыла Гродзенскую Марыінскую жаночую гімназію з залатым медалем. У дваццаць адзін год выйшла замуж за прадстаўніка саратаўскай “залатой моладзі” Сяргея Апалонавіча Кестэра, а праз год збегла ад яго і з’ехала ў Францыю. Вольна валодаючы французскай мовай, праз год пачала выкладаць рускую мову ў Сарбоне (Парыж). У хуткім часе яна стала прафесарам Сарбоны і выйшла замуж за вядомага французскага лінгвіста, прафесара Сарбоны Г. Гіёма. Летам 1915 года Кацярына Якаўлеўна Кестэр арганізавала ў Саратаве “Вышэйшыя курсы новых моў К.Я.Кестэр”. Сябравала са знакамітымі рэвалюцыянеркамі Верай Фігнер і Кларай Цэткін. У 1919 годзе стала членам партыі бальшавікоў, а ў 1920 годзе разам з прафесарам І.І.Глівенка арганізавала Маскоўскі педагагічны неафалагічны інстытут (прататып будучага педагагічнага інстытута замежных моў).

Трэцяя дачка, Антаніна Іагана Якаўлеўна, у замустве фон Крэтч, скончыла Гродзенскую Марыінскую жаночую гімназію з залатым медалем і выкладала нямецкую мову ў Гродзенскім рэальным вучылішчы.

Чацвёртая, малодшая дачка Вольга Барбара Амалія Якаўлеўна, у замустве Маскаленка, скончыла Гродзенскую Марыінскую гімназію з сярэбраным медалем. Загадвала кафедрай замежных моў у Маскоўскім інжынерна-эканамічным інстытуце і па-сумяшчальніцтву узначальвала кафедру нямецкай мовы Усесаюзнай акадэміі знешняга гандлю.

Адзіны сын Якаў Якаўлевіч скончыў Пецярбургскі тэхналагічны інстытут і працаваў галоўным інжынерам фірмы “Сіменс” у Польшчы.

Крокі на шляху пошука дадатковых звестак пра Якава Кноте былі зроблены у канцы 2017 года з дапамогай і пры ўдзеле добрых сяброў і партнёраў Гродзенскай гарадской цэнтральнай бібліятэкі імя Андрэя Макаёнка – вядомага краязнаўцы Алеся Госцева і пісьменніцы Ірыны Шатыронак.

Пісьменнік, журналіст Ірына Сяргееўна Шатыронак адшукала сям’ю нашчадкаў Якава Фёдаравіча Кнотэ ў Маскве і ліставалася з імі, у сваю чаргу, яны ўзрадаваліся факту, што гродзенцы памятаюць пра іх слаўнага продка. Яны выслалі Ірыне Шатыронак для перадачы ў бібліятэкі кнігі ўспамінаў унучкі і праўнука ганаровага грамадзяніна Гродна. Пісьменніца выканала ганаровую міссію – перадала бібліятэцы для краязнаўчага фонду кнігі Маргарыты Іванаўны Рудаміно «Кнігі майго лёсу: успаміны равесніцы ХХ стагоддзя» (Масква, 2005) і яе сына Адрыяна Васільевіча Рудаміно «Амаль усё ХХ стагоддзе. Вялікі бібліятэкар Маргарыта Іванаўна. Біяграфія ў фатаграфіях» (Масква, 2011).

Якаў Фёдаравіч Кнотэ. Гродна, 1904 г.

Кнотэ Вольга Фёдараўна (Гродна, 1905) і Кнотэ Якаў Фёдаравіч (Гродна 1904 г.)

Кнотэ Я.Ф. і Кнотэ В.Ф., дзядуля і бабуля М.І. Рудаміна. Апошнія фатаграфіі. Саратаў, 1915

Звесткі аб абранні Я.Ф. Кнотэ ў Гродзенскую гарадскую канцэлярыю па кватэрнаму падатку на 1906 г. Дак. НГАБ г. Гродна

Дакумент Гродзенскай гарадской канцэлярыі па кватэрнаму падатку с подпісам Я.Ф. Кнотэ ў канцы. Дак. НГАБ г. Гродна

Дакумент Гродзенскай гарадской канцэлярыі па кватэрнаму падатку с подпісам Я.Ф. Кнотэ ў канцы. Дак. НГАБ г. Гродна

Звесткі аб абранні Я.Ф. Кнотэ ў Гродзенскую гарадскую канцэлярыю па кватэрнаму падатку на 1906 г. Дак. НГАБ г. Гродна

Кнотэ Элеанора Якаўлеўна (дачка Я.Ф. Кнотэ) у маскарадным касцюме. Рыга, 1897

Кнотэ Элеанора Якаўлеўна - старэйшая дачка Я.Ф. Кнотэ (Гродна, 1890-я гг.), і яе муж Рудаміна Іван Міхайлавіч (Кіеў, 1890-я гг.)

Кнотэ Э.Я. і Рудаміна І.М. перад вяселлем. Гродна, 1898 г.

Пасведчанне аб шлюбе Э.Я. Кнотэ і І.М. Рудаміна (красавік 1898 г.) і запрашэнне на цырымонію іх шлюбу (8 красавіка 1898 г.)

Рудаміна Э.Я. Саратаў, 1910-я гг.

Рудаміна Э.Я. Саратаў, 1914

Рудаміна Э.Я. (у цэнтры) з дачкой Маргарытай (у 3-м шэрагу 4-я злева) сярод гімназістак IV класа Першай саратаўскай жаночай гімназіі. Саратаў, вясна 1912 г.

Рудаміна (Кнотэ) Э.Я. за год да смерці. Саратаў, 1914

Рудаміна І.М. з дачкой Маргарытай. 1910-я гг.

Рудаміна М.І. і Цвятаева А.М. каля дома сям'і Кнотэ ў Гродне. 1970-я гг.

Антаніна Іагана Якаўлеўна Кнотэ, у замустве фон Крэтч, сястра Э.Я. Рудаміна. Гродна, 1902

Антаніна Якаўлеўна (у дзявоцтве Кнотэ) з мужам Р.Ф. фон Крэтчам. Гродна, 1902

Вольга Барбара Амалія Якаўлеўна Кнотэ, у замустве Маскаленка, сястра Э.Я. Рудаміна. Лодзь, 1913 г.

Кнотэ Вольга Якаўлеўна (у замустве Маскаленка). Лодзь, 1915

Кнотэ Антаніна і Вольга (сядзяць) з сяброўкай. Гродна, 1900

Кацярына Эма Якаўлеўна Кнотэ, у замустве Кестэр, сястра Э.Я. Рудаміна. Гродна, 1901 г.

Кнотэ Якаў Якаўлевіч - сын Якава Фёдаравіча і Вольгі Фёдараўны Кнотэ. Гродна, 1905

Якаў Якаўлевіч Кнотэ, брат Э. Я. Рудаміна. Адэса, 1912 г.

Элеанора Якаўлеўна Кнотэ, у замустве Рудаміна, маць М.І. Рудаміна. Гродна, 1905 г.

Элеанора Якаўлеўна Кнотэ, у замустве Рудаміна. Саратаў, 1914 г.

Антаніна Іагана Якаўлеўна Кнотэ, у замустве фон Крэтч, сястра Э.Я. Рудаміна. Гродна, 1901